‘Bij het kruisen van de tijdperken moeten we oppassen dat we onze denkkracht in Nederland niet verspelen’, zegt Jan-Henk Bouman. ‘De ZZP-er wordt de nieuwe social huurder, zij zullen een armoedeval tegemoet zien. Want in het nieuwe tijdperk zal hun inkomen niet voldoende zijn om de kosten uit het oude tijdperk te kunnen betalen’. Zijn vraag is: ‘Kun je mensen wonen als dienst gunnen dat ze betalen met hun maatschappelijk nut?’ In dit blog zetten we het concept uiteen en in welke context dit ontstaan is. En we dagen uit om gewoon te beginnen.

Fountainhead Jan-Henk Bouman was een wat vreemde eend in de bijt tijdens het congres Wonen en Zorg georganiseerd door CorporatieNL. Op het congres, dat op 10 oktober 2017 werd georganiseerd, waren ruim 60 corporaties en gemeentes bij elkaar om nieuwe kennis op te doen en elkaar te ontmoeten. Je kunt hier de presentaties bekijken. Het ging over welke strategieën je kunt ontwikkelen in een veranderende samenleving en hoe andere organisaties al succesvol de transitie maken. Met elkaar de belangrijkste innovaties verkennen en onderzoeken hoe dit toepasbaar te maken voor de eigen organisatie. Allemaal experts uit het eigen veld. Vaak is dat niet genoeg. Je hebt anders denkenden nodig die los van de ervaringen uit het veld mee kunnen denken. Die kunnen uitzoomen. Die dingen roepen los van cultuur, het gebruikelijke en algemeen aanvaarde binnen het domein. Bij Fountainheads noemen we dat ‘Gluren bij de buren’. En die rol had Jan-Henk tijdens dit congres.

In de afgelopen jaren heeft hij veel gemijmerd over waar we als samenleving in terecht zijn gekomen en hoe hij zijn eigen leven wil invullen. Hij heeft van alles in een blender gestopt;

– de gesprekken die hij binnen de community Permanent Beta heeft gevoerd,
– de VPRO Tegenlicht Meet-Ups in Amersfoort die Fountainheads organiseert,
– de Pecha Kucha Nights die Fountainheads organiseert,
– alles wat hij los en vast leest voor de sessie van Fountainheads,
– onzin ervaringen met de pogingen om een tiny-house community op te zetten
En het resultaat was een Utopische gedachten over een nieuw woonconcept wat steeds minder utopisch lijkt te zijn: Wonen als Dienst dat je betaalt met je maatschappelijk nut.

Jan-Henk ziet namelijk komende jaren het aantal zzp-er, of zp-ers als je wilt, stijgen richting dee 2 tot 3 miljoen. Al deze ondernemende intelligente mensen staan voor een grote uitdaging. Hun inkomen gaat in dit ‘nieuwe tijdperk’ naar beneden, er zijn namelijk teveel mensen voor de opdrachten die er zijn. En hun kosten die zijn ze aangegaan in het ‘’oude tijdperk’, dat betekent dat deze fors hoger zullen zijn ten opzichte van hun verdiensten. En daardoor kan dat weleens een grote groep sociale huurders worden. Een ding is een wetenschappelijk feit; als je in de geld problemen komt gaat je IQ naar beneden. We verspelen in het kruisen van de tijdperken belangrijke denkkracht. Het plan Wonen als Dienst gaat ervoor zorgen dat we geen denkkracht verliezen in Nederland maar dat we deze inzetten om Nederland sterker en weerbaarder te maken.

Deze tekst geeft globaal weer waar de sessie tijdens het congres over is gegaan. Het is een combinatie met de Pecha Kucha die Jan-Henk hier vorige jaar over heeft gegeven.

Is het logisch zoals we leven?
Is het logisch zoals we werken?
Is het logisch zoals we onderwezen worden?
Is het logisch zoals we wonen?
Is het logisch dat we als samenleving nu meer schulden hebben dan voor de crisis?
Is het logisch een schuldencrisis op te lossen met nog meer schulden aan te gaan?
Is het logisch om logische vragen te stellen?

Vragen waarmee we de huidige status quo aanvallen?
De status quo van onszelf, die van de samenleving en onze omgeving
Is het logisch om nieuwe experimenten aan te gaan?
Ik vind dat heel logisch.
Ik ben Jan-Henk Bouman en probeer de status quo van mijn eigen leven steeds aan te vallen.
Wat weet weet ik nou echt? Waarom denk ik wat ik denk?
Ik maak steeds vaker gebruik van mijn recht op vrijheid van meningsverandering.
Dit is niet makkelijk want het hebt daardoor ook de plicht om te studeren, je aannames te bevechten en hierover te spreken.

Als ondernemer heb ik steeds geprobeerd om bedrijven op te bouwen
om mijzelf en anderen te voorzien van een inkomen.
De bedrijven ontstonden vaak door een samenloop van toevalligheden
Ik merkte dat ik vast kwam te zitten in de kostenstructuur die ik had opgebouwd.
Ik had te maken met de focus op groei, de financiën en de managementtaken
Had ik als ondernemer wel volledige vrijheid om te handelen?
Het was tijd voor iets anders, iets dat me meer vrijheid van handelen oplevert.

Nu ik na zo’n 23 jaar bedrijfsloos ben voel dat ik veel meer vrijheid heb gekregen.
Mijn eigen tijd indelen en mijn eigen plannen maken. Een heerlijk gevoel.
Nu ga ik de volgende stap maken in mijn leven.
Van bedrijfsloosheid naar bezitloosheid. Ik wil met pensioen zonder dat ik het kan betalen.
Ik wil van mijn schulden af en mijn kosten zo laag mogelijk maken.

We willen thuis, een woonknip maken. De rugzak van het verleden legen.
Huis is inmiddels verkocht en w gaan opzoek naar een terrein voor tiny-houses of zeecontainers.
Het wonen en leven gaan we opnieuw uitvinden.
Onze volgende stap naar bezitsloosheid. Dit is metaforisch want kun je wel helemaal zonder bezit?
Samen met mijn vrouw maak ik de stap naar meer focus op het leven en onze talenten.
De stap naar meer vrijheid van handelen zonder de druk van de kosten.
Wij gaan maximaal gebruik maken van ons recht op vrijheid van levensverandering

Iedereen heeft dit recht.
Daar staan we niet altijd bewust bij stil
maar morgen kan je het anders doen dan vandaag.
Te vaak laten we ons leiden door de toevalligheden van het verleden.
Onze opvoeding, onze opleiding, maar vooral ons geldelijke verplichtingen.
Je kan loskomen waarin je jezelf hebt vastgezet.
Dit levert soms wat chaos op maar na de chaos komt de creativiteit.

Ik droom weleens van een wereld waarin mensen doen wat ze willen.
Een wereld waarin ze ontdekken waar ze echt goed in zijn.
Zonder zich druk te maken over geld of werk.
Gewoon leven vanuit hun talenten.
Een deel van deze droomwereld is er al.
Mijn zoon zit op de Ruimte in Soest.
Een Democratische School waarin het kind zijn eigen leerweg bepaald zonder externe druk van buitenaf.

Een school zonder curriculum.
Een school met vraag-plicht want er is geen aanbod, tenzij het gevraagd wordt.
Je kunt een diploma halen maar het hoeft niet. Je hoeft niet door de hoepel die door een ander wordt opgehouden.
Mijn zoon nu 17 jaar hoeft zich (nu) niet druk te maken om het geld.
Hij bereidt zich niet voor op een leven, hij leeft het leven.
Ik zie hoe de kinderen op de Ruimte zich ontwikkelen als mens als individu.
Dat gaat niet alleen maar over rozen, want je eigen school ter hand nemen is niet misselijk.

Ik zie hoe ze leven vanuit hun talenten.
Wat ik gaaf en moedig vind: is dat de oprichters gewoon zijn begonnen.
De school bestaat al 14 jaar en zit aan de randen van het systeem.
Daar kun je experimenteren en het nieuwe leren
De Ruimte is de voedingsbodem om kinderen te laten groeien als mens
jong en oud draagt bij vanuit ieders zijn talent en eigen motivatie.

Past een Democratische School bij ieder kind als een jas?
Past het huidige school systeem ieder kind als een jas?
Het antwoord is nee.
Dus tijd om de status quo van het onderwijs aan te vallen
Zodat er meer kapstokken komen waar de kinderen hun passende jas kunnen vinden.
Hangen er in de maatschappij voldoende passende jassen voor iedereen?
Kan iedereen het maximale uit zijn talenten en denkkracht halen?

Nee, we zitten vast in onze systemen.
We leiden op voor banen die er straks niet meer zijn
286.000 studenten worden opgeleid voor werk dat verdwijnt,
heeft Deloitte in september onderzocht.
Komen er geen banen voor terug. Vast wel.
Alleen weten we nog niet welke.
De politiek wil dat we allemaal een vaste baan krijgen
Maar economie wint altijd.

Werkgevers willen een flexibele arbeidsmarkt
Onder invloed van Robotisering, Kunstmatige Intelligentie en automatisering
gaat de huidige arbeidsmarkt compleet veranderen
Nu al verdwijnen 10.000-en banen In de financiële sector
Wat gaan veel van deze mensen doen?
Vele die worden ZZP-er of ZP-er
Proberen hun eigen inkomen te verdienen.

Met een paar jaar zullen er 2-3 miljoen zap-ers zijn
Teveel mensen voor opdrachten
De inkomsten zullen kelderen
Er komt een botsing tussen het huidige tijdperk en het nieuwe
Men heeft kostenverplichtingen vanuit het huidige en de opbrengsten van het nieuwe tijdperk.

Dit is een mismatch en zal zorgen voor een armoedeval.
De ZP-er van straks wordt de nieuwe sociale huurder.
Dus hoogopgeleide mensen die naar de armoede grens gaan.
Onderzoek wijst uit de als je leeft in armoede je IQ in punten achteruit gaat.
Dus we verspelen in het kruisen van de tijdperken belangrijke denkkracht.

Denkkracht die we hard nodig hebben om in het nieuwe tijdperk
Er moeten nieuwe systemen uitgevonden worden.
Deze denkkracht kunnen we behouden door anders te kijken naar bijvoorbeeld; wonen
Wonen met alle verzekeringen en de energierekening erbij is vaak de grootste kostenpost.

Als we wonen nu inzetten als een dienst kunnen we denkkracht behouden.
Geïnspireerd door Thomas Rau die zegt dat alle producten een dienst zouden moeten worden.
Dus Philips verkoopt geen lampen meer maar Schiphol neemt de dienst licht af van Philips.
Kan je wonen als dienst in zetten om naar een bezitloos leven te gaan?
Er zijn vele normen te bedenken. Al het bezit komt in een stichting die de dienst aanbiedt.
Niet huren, want dat is dat je toegang tot stenen krijgt en moet je alsnog betalen met geld dat je ergens moet verdienen.

Bij wonen als dienst komt er denk- en doe-kracht los van mensen die vrijgespeeld zijn van kosten
Mensen betalen met hun maatschappelijk nut.
In Nederland staan we voor een enorme uitdaging. Door de exponentiële ontwikkeling van technologie verandert de wereld om ons heen zonder dat we het zelf vaak zien. We hebben denkers en doeners nodig die het nieuwe uitvinden. Onderwijs, zorg, en het hele maatschappelijke veld staat voor dezelfde uitdagingen. Alleen zijn er te weinig mensen met functieloze tijd. Tijd die ingezet kan worden om tot andere beelden en inzichten te komen. Zo heeft 3M in de functieloze tijd de Post-It bedacht en Google bojvoorbeeld de chauffeurloze auto. In Nederland hebben we ook intelligente mensen nodig met functieloze die helpen ons land weerbaarder en sterker te maken.

Normaal investeren gemeenten, wooncoöperaties, vastgoedontwikkelaars ergens een euro in om er geldelijk gewin uit te krijgen.
Nu stoppen ze er een euro in maar ontvangen maatschappelijk nut ervoor terug
Wonen in het nieuwe tijdperk zou er anders uit moeten zien. Hoe?
Dat weten we niet. Dat gaan we leren door te gaan pielen en klooien en natuurlijk de nodige fouten te maken in de experimenteer-ruimtes die we creëren.

In deze ruimtes kunnen we uiteenlopen projecten opzetten en testen.
Als dit in meerdere gemeenten zou ontstaan dan ontstaat er een community door het land heen waarin nieuwe systemen zich kunnen kunnen ontvouwen.

We behouden denkkracht waarmee het nieuwe wonen en leven kunnen uitvinden.
In de oostelijke randen van Nederland is er leegloop, gaan jongeren naar de randstad.
In die delen van Nederland wonen ouderen waarvan sommigen op meer grond wonen dan ze inmiddels kunnen onderhouden. Er is steeds minder dynamiek, de voorzieningen in de buurt staan onder druk omdat er leegloop is. Stel nou dat in een dorp of regio op de terreinen van deze mensen er tijdelijke woningen komen te staan. Dat zou zomaar een stap kunnen zijn naar de eerste experimenteerruimte.

Natuurlijk zijn er veel haken en ogen en uitdagingen die voor ons liggen. Maar volgens mij zijn er nog veel meer plannen te bedenken die Wonen als Dienst tot een succes kunnen laten uitgroeien.
Eigenlijk moeten we gewoon beginnen en het laten ontvouwen. Het opzetten volgens het Permanent Beta (Nooit-Af) principe

Leven volgens het NOOIT-AF principe.
Moeten we de dingen afbouwen waar we ooit aan begonnen zijn?
Er bestaan geen definitieve oplossingen meer. Het leven wordt een aaneenschakeling van permanent beta versies
Lees dit interessante boek dat uit onze Permanent Beta Community is gekomen. Jan-Henk is een van de founders van deze community.

Democratische School de Ruimte vond het onderwijs ‘NIET Af’ en wilde het ook niet afbouwen
Ze zijn gaan experimenteren aan de randen van het systeem.
We kunnen het wonen ook opnieuw uitvinden. We hoeven het niet af te bouwen volgens de ideeën die we ooit opgezet hebben.

We kunnen gewoon beginnen! Wij hebben thuis de eerste stappen gezet.
Wie maakt er nog meer de stap?
Dit gedachtegoed kan zich op verschillende plekken in Nederland ontwikkelen.
Los van mij. Gewoon zelf doen.
Welke gemeente, vastgoedondernemer en ondernemende mensen zijn klaar om Wonen als Dienst te ontwikkelen?
Wie maakt optimaal gebruik van het recht op vrijheid van levensverandering?
Wie heeft de inzichten om anderen daarbij te helpen?
Wie durft de uitdaging aan te gaan?